هواپيمای ايرباس A۳۲۱ شركت هواپيمايی ايراناير(هما) پس از ۳ بار آزمايش در فرودگاه اختصاصی ايرباس، نخستين فرود خود در فرودگاه بينالمللی هامبورگ را با موفقيت انجام داد. ایرباس لیست سفارشهای هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) را در سایت خود قرار داد: ۳۲۰ سئو ۶ فروند، ۳۲۰ نئو ۳۲ فروند، ۳۲۱ سئو ۸ فروند،۳۳۰-۲۰۰ ۸ فروند، ۳۳۰-۹۰۰، ۲۸ فروند و ۳۵۰-۱۰۰۰، ۱۶ فروند لیست هواپیماهای خریداری شده توسط ایران است که در سایت ایرباس قرار گرفته است. نخستین هواپیما امروز از شهر تولوز به سمت فرودگاه مهرآباد تهران حرکت میکند. قرارداد ایرباس و ایران ایر درحالی نهایی شده است که مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس، به ابهامات موجود درخصوص این قرارداد محتاطانه پاسخ میدهد.
تحویل اولین هواپیما به ایران امروز در حالی کلید میخورد که تاخیر در صدور مجوز اوفک، دستیابی به توافق میان طرفین را بارها و بارها با اما و اگرهایی همراه کرد؛ براساس برنامه قرار بود ۸ فروند هواپیما در سال ۲۰۱۶ میلادی به ایران تحویل داده شود؛ اما این اتفاق تا سال ۲۰۱۷ به طول انجامید و هماکنون که در نیمههای ماه ژانویه سال نو میلادی به سر میبریم، تنها ورود یک فروند قطعی و نهایی شده است. البته در میان دو قراردادی که ایرانایر با بوئینگ و ایرباس امضا کرد، شرایط برای ایرباس بهتر شده است؛ چراکه هم تعداد هواپیماهای تامین مالی شده ایرباس بیشتر از بوئینگ است و هم اینکه ایرباس، فاینانس ۱۹ فروند هواپیما را بر عهده گرفته است. این در شرایطی است که از مجموع ۱۰۰ فروند هواپیمای ایرباس، ۴۲ فروند و از مجموع ۸۰ فروند هواپیمای بوئینگ ۵ فروند تامین مالی شده است؛ همچنین پیشبینی میشود که این قرارداد، روانتر از قرارداد بوئینگ اجرایی شود. اهمیت چگونگی تحویل ۱۰۰ فروند ایرباس، نحوه تامین مالی این قرارداد، ضمانتهای لازم برای بازپرداخت اقساط، ورود نخستین فروند ایرباس ۳۲۱ و مسائلی از این دست، محوریت گفتوگوی خبرگزاری مهر با مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس است تا نقاط مبهم این قرارداد نیز شفاف شود.فواد عطار، مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس تاکید میکند که قرارداد ایرباس با ایران قطعی است. وی البته برخی از سوالات را بیپاسخ میگذارد و در مقابل برخی دیگر با توجیه اینکه «مفاد قرارداد محرمانه است»، سکوت میکند. از جمله سوالاتی که بیپاسخ ماند، نحوه پرداخت غرامت به ایران در صورت بازگشت تحریمها است. هرچند براساس برنامه زمانبندی شده قرار بود در سال ۲۰۱۶ میلادی، ۸ فروند هواپیما به ایران تحویل داده شود؛ اما این اتفاق رخ نداده است. از فواد عطار درخصوص دلیل این تعویق سوال پرسیده شد. وی در پاسخ گفت: هم اکنون مجوزهای اوفک صادر شده و قراردادهای محکمی هم بین ایرباس با ایرانایر به امضا رسیده است؛ بر همین اساس این شرکت شروع به آمادهسازی و به تبع آن، تحویل هواپیماها میکند. وی درخصوص نحوه و زمانبندی تحویل ۱۰۰ فروند ایرباس خریداریشده هما تا سال ۲۰۲۴ نیز اظهار کرد: خوشحال هستم که مراسم تحویل اولین هواپیما در روز 12 ژانویه برگزار و جزئیات بیشتر قرارداد آن در زمان برگزاری مراسم اعلام میشود. مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس در پاسخ به جزئیات تامین مالی خرید هواپیماها عنوان کرد: جزئیات مالی قراردادها جزو امور محرمانه مشتریان تلقی میشود و نمیتوان دراین زمینه آمار، رقم و اطلاعاتی را در اختیار عموم قرار داد. فواد عطار در توضیح در اختیار قراردادن امتیاز ساخت قطعه، نگهداری و تامین قطعات هواپیما در قرارداد ایرباس و ایرانایر گفت: به موازات تعهدات اولیه که در ژانویه ۲۰۱۶ در پاریس امضا شد، یک قرارداد همکاری جامع هم میان ایرباس با وزارت راه و شهرسازی ایران به امضا رسید تا این شرکت در بخشی از برنامههای ایران برای مدرنسازی پروازهای مسافرتی خود از جمله توسعه خدمات ناوبری هوایی، فرودگاهها و عملیات هواپیمایی، هماهنگیهای رگولاتوری و آموزش فنی و دانشگاهی، نگهداری، تعمیر و همکاریهای صنعتی همکاری داشته باشد. وی درخصوص دوره بازپرداخت منابع مالی و تعهدات هما به شرکت ایرباس نیز اذعان کرد: شیوه پرداخت اقساط ایرانایر به شرکت ایرباس مشابه تمام مشتریان ما بوده و در تطابق کامل با قوانین و مقررات مربوطه از جمله برجام تنظیم شده است. فواد عطار در پاسخ به این سوال که ضمانتها و روشهای مقابلهای برای عدم بازپرداخت اقساط در نظر گرفته شده است؛ نیز گفت: درباره جزئیات قرارداد یا مفاد آن نمیتوانم نظر یا توضیح خاصی ارائه کنم. براساس قرارداد امضا شده میان ایران ایر و ایرباس، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، چه آپشنهایی را میتواند روی هواپیماهای خریداریشده نصب کند؟ مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس در پاسخ به این سوال نیز جواب روشن و واضحی نداد و تنها به ویژگیهای هواپیماهای خریداری شده اشاره و عنوان کرد: ایرانایر ناوگان هوایی خود را با محصولات ایرباس نوسازی میکند. براساس قرارداد قطعی، ۱۰۰ فروند هواپیما از مدل تکراهروی خانواده A۳۲۰ تا خانواده هواپیمای پهنپیکر A۳۳۰ و A۳۵۰ xwb در لیست این خرید قرار دارند. این قرارداد پرچمدار خدمات هوایی ایران را به ناوگانی مدرن و بسیار کارآمد و با طول عمر بالا تجهیز میکند. در این میان کابینهای ایرباس به نحوی طراحی شدهاند که مسافران و خطوط هوایی از بالاترین سطح راحتی، خدمات و کارآمدی برخوردار شوند. تمامی هواپیماهای ایرباس – از تکراهروها تا پهن پیکرها – منطبق با استانداردهای روز آسایش طراحی شدهاند تا مسافران و خطوط هوایی از آن بهرهمند شوند. وی درخصوص اینکه تا مهلت زمانی در نظر گرفتهشده از سوی اوفک چه تعداد هواپیما به ایران تحویل میشوند نیز اظهار کرد: توافق ما با ایران ایر شامل ۴۶ هواپیما از خانواده A۳۲۰، ۳۸ فروند از خانواده A۳۳۰ و ۱۶ هواپیمای فوق پهن پیکر A۳۵۰ XWB میشود که اولین هواپیما روز 12 ژانویه تحویل خواهد شد. فواد عطار افزود: قرارداد با ایران ایر یک توافق الزامآور است، دو طرف قرارداد قطعی برای تحویل ۱۰۰ فروند هواپیما امضا کردهاند. درصورت بازگشت تحریمهای ایران، بوئینگ مبالغ پرداختشده از سوی ایران را با پرداخت سود آن به ایران باز میگرداند. حال این سوال درخصوص ایرباس مطرح است که آیا این شرکت نیز همانند بوئینگ عمل خواهد کرد یا خیر؟ مدیرعامل منطقه خاورمیانه ایرباس این سوال را نیز بیپاسخ گذاشت و تصریح کرد: ایرباس هماهنگی نزدیکی با قانونگذاران اتحادیه اروپا و آمریکا دارد تا بر این اساس، درک صحیح و مطابق با برجام از قرارداد با ایرانایر داشته باشد؛ البته نمیتوانم اطلاعاتی درباره جزئیات قرارداد در زمینه بازگشت تحریمها ارائه کنم. همچنین دلیل نبود هواپیمای ایرباس ۳۸۰ در لیست خرید ایرباسهای ایران نیز سوال دیگری بود که در این مصاحبه بدون پاسخ ماند.