بررسي روند توسعه در کشورهاي مختلف از جمله کشورهاي در حال توسعه، بيانگر اهميت نقش سرمايه‌گذاري خارجي به‌عنوان يکي از مهم‌ترين عوامل توسعه در اين کشورها است. امروزه و خصوصا در دهه اخير نيز مشاهده شده که يکي از ويژگي‌هاي مهم اقتصاد جهاني، رشد چشمگير جريان سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي است. ارزیابی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد عوامل مختلفی بر انتخاب مقصد سرمایه‌گذاری اثر دارد؛ بنابراین بهبود جایگاه ایران در هر کدام از این عوامل می‌تواند در جذب بیشتر سرمایه‌های خارجی موثر واقع شود.
اندازه بازار داخلی، هزینه نیروی کار، شفافیت قانون‌گذاری و نبود فساد، فضای امنیت عمومی، کارآیی فرآیندهای قانون‌گذاری، ظرفیت نوآوری و تکنولوژیک نرخ‌های مالیات و سهولت پرداخت آن، سطح توانایی و استعداد نیروی کار، سهولت جابه جایی سرمایه به داخل و خارج از کشور، دسترسی به سرمایه‌های مالی در بازار داخلی، مشوق‌های دولتی به سرمایه‌گذاران، ظرفیت‌های تحقیق و توسعه، توافق‌های دوجانبه یا منطقه‌ای، قدرت سرمایه‌گذاران و حقوق مالکیت از جمله این عوامل است. از سوی دیگر، دسترسی به مواد خام و سایر نهاده‌های تولید، دسترسی به زمین و سایر مستغلات، کیفیت زیرساخت‌های حمل و نقل، کیفیت زیرساخت‌های صنعت برق و کیفیت زیرساخت‌های مخابراتی نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر انتخاب مقصد سرمایه‌گذاری است. در عین حال، مهم‌ترین عواملی که می‌توانند موجب تصمیم‌گیری درخصوص افزایش سرمایه‌گذاری خارجی شرکت‌ها شوند عبارت از قابل دسترس بودن اهداف کیفی، فضای اقتصاد کلان، پویایی بازار ارزهای خارجی، دسترسی به بودجه مورد نیاز، تحمل ریسک، هزینه دسترسی به اهداف، فضای قانون‌گذاری و حداقل سپرده است.
هویت سرمایه‌گذاران خارجی
اجرای 37 طرح صنعتی با سرمایه خارجی در حالی کلید خورده که وزارت صنعت، معدن و تجارت جزئیات 22 طرح صنعتی مصوب در هیات سرمایه‌گذاری خارجی در نیمه اول امسال را منتشر کرده است. مطابق مصوبه هیات سرمایه‌گذاری خارجی واگذاری طرح‌ها به کشورهای آلمان (سه طرح)، عراق (دو طرح- یک طرح به‌طور مشترک با افغانستان انجام می‌شود)، ترکیه (دو طرح)، افغانستان (پنج طرح- یک طرح به‌طور مشترک با عراق انجام می‌شود)، انگلستان (یک طرح)، مالزی (یک طرح)، هلند (یک طرح)، اوکراین (یک طرح)، چین (سه طرح)، جمهوری آذربایجان (سه طرح)، فرانسه (یک طرح)، امارات متحده عربی (یک طرح) قطعی شده است.
درخواست ایمیلی برای همکاری
توجه به جذب سرمایه خارجی و معرفی فرصت‌های پول‌ساز برای سرمایه‌گذاران خارجی در حالی است که به اعتقاد وزیر صنعت، معدن و تجارت این موضوع مهم‌ترین اتفاق در پسابرجام برای بخش‌های صنعت و تجارت است. محمدرضا نعمت‌زاده اعلام کرد: تا قبل از برجام اسم ایران در جامعه بین‌المللی مطلوب نبود و حتی جواب نامه‌هایمان را نمی‌دادند؛ اما الان به ما ایمیل می‌زنند و به دنبال مشارکت و سرمایه‌گذاری در ایران هستند.
نعمت‌زاده به ایجاد فضای ارتباطی با جهان و امید در داخل کشور اشاره کرد و در تشریح پنج رویکرد اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: رویکرد درون‌زایی با هدف استفاده از امکانات وزارتخانه در طراحی، پژوهش، فناوری، تولید و استفاده حداکثری از توسعه توانمندی‌های داخلی است، همچنین رویکرد برون‌گرایی در ارتباط با تعامل بخش صنعت، معدن و تجارت با دنیا در جهت سرمایه‌گذاری و صادرات و استفاده از مزیت دیگر کشورها است و رویکرد سوم یعنی مردمی بودن برای ایجاد رونق در بخش خصوصی و استفاده از نوآوری در تجارت است. وزیر صنعت، معدن و تجارت رویکرد چهارم را رویکرد دانش‌بنیان ذکر کرد که درخصوص استفاده صنعتگران از نوآوری و فناوری‌های روز دنیا است و رویکرد پنجم را در ارتباط با عدالت اجتماعی و گسترش فعالیت‌های صنعتی، معدنی و تجاری در تمام نقاط کشور با توجه به توانایی‌ها و مزیت‌های آن مناطق عنوان کرد.
طرح‌های مصوب در بهار
براساس گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، در بهار سال جاری پیش‌بینی جذب سرمایه‌گذاری خارجی مصوب برای «محصولات بتنی غیرمسلح از بتن سبک گازی»، «تولید قطعات پلاستیک (تک‌رشته‌ها از پلی اتیلن، پلی‌پروپیلن ترفتالات، پلی استایرن، پی‌وی‌سی)»، «تولید ظروف بلور»، «تولید انواع رنگ‌های ساختمانی»، «تولید انواع جوراب»، «تولید شیرین بیان و عصاره شیرین بیان»، «تولید پانل پی وی سی» و «تولید انواع رنگ و محصولات وابسته» اختصاص داشته است. از سوی دیگر براساس مصوبات هیات سرمایه‌گذاری خارجی «خرید کارخانه‌های خطوط تولید و علائم و نام‌های شرکت بهدادشیمی» از سوی یک شرکت آلمانی نیز در بهار سال جاری مصوب شده است که می‌توان گفت اولین قرارداد مصوب برای خرید کارخانه در سال جاری بوده است.
طرح‌های مصوب در تابستان
در تابستان امسال پيش‌بيني جذب سرمايه‌گذاري خارجي مصوب براي «ايجاد پارک صنعتي»، «توليد سيليس دانه‌بندي شده و پودر ميکروسيليکا»، «توليد کنسانتره مس سولفيدي»، «توليد ميله و ميلگرد از کامپوزيت زمينه پليمري»، «روغن موتور تصفيه مجدد»، «توليد انواع شير استريليزه و انواع پنير (افزايش درصد سهام و مبلغ سرمايه‌گذاري در شرکت مشترک)»، «توليد مواد افزودني مورد استفاده در صنايع فولاد، ساختمان و ريخته‌گري (افزايش درصد سهام و مبلغ سرمايه‌گذاري در شرکت مشترک)»، «توليد انواع مواد شوينده (افزايش درصد سهام و مبلغ سرمايه‌گذاري در شرکت مشترک)»، «تولید و بسته‌بندی آب آشامیدنی»، «تولید انواع بست و اتصال فلزی غیرخودرویی به‌جز فلنج فلزی و نردبان ثابت»، «تولید محصولات پلی اورتان (افزایش سرمایه‌گذاری)»، «تولید و مونتاژ خودروهای MG در کلاس سواری» و «تولید انواع برس‌های مو، لباس، کفش، ناخن‌گیر» صورت گرفته است. بر اساس این گزارش، استان‌های محل اجرای این طرح‌ها قزوین، همدان، البرز، یزد، مرکزی، گلستان، خراسان رضوی، آذربایجان غربی (منطقه ویژه اقتصادی سلماس)، زنجان، سیستان و بلوچستان است.