آمارهای صادراتی نشان میدهد میزان صادرات در زنجیره سیمان در 4ماه نخست امسال بالغ بر 4 میلیون و 273 هزار تن بود درحالی که در مدت مشابه سال قبل این رقم به 4 میلیون و 942 هزار تن نزدیک بود. ارزش دلاری این معاملات نیز در سال جاری 9/ 165 میلیون دلار بود که نسبت به 4ماه نخست سال قبل افت 37/ 32درصدی داشت. آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در بهار امسال نیز نشان میدهد در سهماه نخست امسال از 3 میلیون و 312 هزار تومان سیمان صادراتی کشور، حدود یک میلیون و 483 هزار تن آن به عراق بوده که این آمار نشان میدهد سهم عراق از صادرات سیمان بالغ بر 8/ 44 درصد بوده است. جعفری طهرانی درباره علل افت صادرات سیمان گفت: آمار تجارت سیمان در سال گذشته نشان میدهد صادرات بیش از 12 میلیون تن بود که ارزش آن بالغ بر 695 میلیوندلار میشد. عمده صادرات سیمان در سال قبل به عراق بود که میزان آن به بیش از 6 میلیون و 337 هزار تن میرسید یعنی 6/ 52 درصد از این صادرات به عراق صورت گرفته است. ارزش صادرات انواع مختلف سیمان به عراق 72/ 441 میلیون دلار بوده که حاکی از آن است که با ممنوعیت واردات سیمان در عراق، ایران یکی از اصلیترین کشورهای هدف صادراتی خود را از دست خواهد داد و این یعنی باید بهدنبال بازار هدفی بهخوبی عراق برای خود باشد. این کارشناس اقتصاد بینالملل افزود: ممنوعیت واردات سیمان به عراق موضوعی نیست که یکباره اتفاق افتاده باشد؛ این مساله طی چند سال از محدودیت شروع شد و با وضع تعرفه ادامه پیدا کرد تا در نهایت به ممنوعیت رسید.
وی ادامه داد: در مرحله دوم دولت عراق بهدنبال یافتن شرکتهایی رفت که با قیمتهای پایینتری سیمان را میفروختند و از طریق شکایت شرکتهای تولیدکننده عراقی، این موضوع را بهکمک مراجع قانونی پیگیری و دادگاه رأی بر افزایش تعرفه بهمیزان دوبرابری برای برخی از شرکتها داد. این اقدام سبب شد شرکتهای سیمانی از مجوزهای خاص برای واردات استفاده کنند. عکس العمل دولت عراق به این ماجرا، ممنوعیت کلی واردات سیمان به این کشور بود. جعفری طهرانی گفت: از سوی دیگر پایین آمدن قیمت نفت و بالا رفتن هزینه جنگ داخلی، دولت عراق را با کسری بودجه مواجه کرده که پیامد آن کاهش نیاز به سیمان در داخل کشور است تا حدی که تولید داخلی عراق، کفاف نیازهایش را میدهد؛ کارخانههای سیمان عراق ظرفیتی معادل 25 میلیون تن دارند و از این میزان 12 میلیون تن تولید میکنند که کفاف مصرف داخلی آنها را میدهد.
ابراهیم رضازاده،رایزن بازرگانی ایران در عراق نیز در این باره گفت: ممنوعیت واردات سیمان از ایران محدود نمیشود. درحال حاضر امکان واردات از کلیه کشورها به عراق ممنوع است و هیچ کشوری صادرات سیمان به عراق ندارد، از این جهت کارخانههای سیمانی ما نیز باید برنامههای جایگزین پیدا کنند و به دنبال کشورهای هدف جدید باشند چون به نظر میرسد در بین همسایگان ایران هنوز هم کشورهایی وجود دارند که قیمتهای داخلی بالاتری نسبت به تولیدات سیمانی ایران دارند و مقصد خوبی برای صادرات ما محسوب میشوند. وی پیشنهاد کارشناسی ایران را برای حفظ این بازار، مشارکت با کارخانههای دولتی داخلی عراق برای تولید در داخل عراق عنوان و اظهار کرد: همچنین ایجاد کارخانه از سوی طرفهای ایرانی بهطور مستقل در عراق البته با امکانیابی و اتکا به معادن عراق و نه واردات کلینکر به عراق و بهمعنای تولید صفر تا صد سیمان در داخل عراق از دیگر پیشنهادهای کارشناسی در حوزه سیمان است.علاوه بر این، احداث کارخانه در عراق و دریافت مجوز از سوی دو کشور برای واردات کلینکر از ایران به عراق از دیگر پیشنهادها است. همچنین میتوان سیستم توزیعی در داخل عراق ایجاد کرد تا تولیدکنندگان ایرانی نمایندگی در داخل استانها داشته باشند و خود واردکننده مستقیم باشند و کنترل لازم را بر قیمتهای وارداتی اعمال کنند و در مواقع لزوم به قیمتها بهطور سریع واکنش نشان داده و تعدیل، کاهش یا افزایش لازم را بهروی نرخها اعمال و قدرت رقابتی خود را حفظ کنند.