بعد از احوالپرسی و اظهار لطف عزیزان به دکتر سیف گفتم از آنجا كه هنوز رئیس جدید اتاق ایران در نشست شورای پول و اعتبار حضور نیافته و سوگند یاد نکردهاند، خود را عضو قسم خورده شورا میدانم و وظیفه خود میبینم مطالبی را درباره وضعیت نظام بانکی به اطلاع ایشان برسانم. ایشان هم ضمن اظهار لطف مبنی بر اعتماد قلبی به دیدگاههای من، با صبر و حوصله گوش دادند. واقعیت این است که در روزهای گذشته که تعداد دیدارهایم بیشتر شده، مطالب ناراحتکنندهای درباره روابط پیچیده بانکها و مشتریان به گوشم رسیده که واقعا ناراحتم کرده است. به همین دلیل دیروز به آقای دکتر سیف گفتم متاسفانه آنچه برخی بانکها در حال حاضر دنبال میکنند، به نوعی خلاف مصوبات شورای پولواعتبار است و به نظر میرسد بانکها مسیر خود را میروند. گفتم بانکها برخلاف مصوبه شورای پول و اعتبار درباره نرخ ١٨درصدی حداكثری برای تسهیلات با هر ترفندی بیش از ٣٠ درصد از فعالان اقتصادی سود میگیرند.
در پاسخ به این پرسش ایشان كه این امر چگونه اتفاق میافتد؟ توضیح دادم از آنجا كه تسهیلاتگیرندگان به شدت تحت فشار مالی هستند، گاهی ناچار میشوند زیر بار قراردادهای یک سویه بانکی بروند و تنگنای مالی آن قدر به آنها فشار میآورد که قراردادهای یک سویه بانکها را امضا میکنند بدون آن كه بدانند روش محاسبه سود و دیگر مراحل اخذ تسهیلات در آینده چه بلایی سر آنها میآورد. اشاره کردم که بانکها با سوءاستفاده از ناآگاهی مشتریان و براساس فرمولهای پیچیده و غیرقابل پیشبینی و با استفاده از بخشنامهها و دستورالعملهای داخلی، در جریان امهال یا تمدید تسهیلات به گونهای محاسبه میکنند که هزینه تمام شده وامها و تسهیلات بانکی از 30 درصد هم فراتر میرود.
یکی از فعالان اقتصادی مطرح میکرد: بانكی در سال 1390با نرخ ١٦ درصد(نرخ مصوب همان سال) به من تسهیلات داده است. پس از آن در سررسید تسهیلات با اضافه كردن ٥درصد سود بهعنوان ریسك بازگشت تسهیلات، نرخ را تا 21 درصد افزایش داده و هر شش ماه نیز نیم درصد اضافه کرده و بعد با اضافه کردن ٣درصد سود برای امهال (مهلت دادن) تسهیلات را با نرخ 5/ 24 درصد تقسیط کرده و بلافاصله بعد از اولین روز دیركرد، با اضافه كردن ٦ درصد جریمه تاخیر، سود را تا 30درصد محاسبه و اخذ کرده و سپس به ازای هر دو ماه دیركرد اضافه 2درصد نیز بر جریمه افزوده است. حال آنكه من همچنان تصور میكردم نرخ سود تسهیلات ١٦درصد است. در نهایت اینکه به روشهای مختلف سود تسهیلات افزایش داده میشود و فعال اقتصادی که این روزها گرفتار دهها مشکل و مانع است، خود را گرفتار چرخهای میبیند که هرگز پیشبینی نکرده است. چون این فرآیند به گونهای پیش میرود که مشتری در جریان قرار نمیگیرد و روزی متوجه میشود که در تله بانک گرفتار آمده و هیچ راه چارهای ندارد. یاد داستان معروف قورباغه آبپز افتادم که درون ظرف روی آتش، تغییر دمای آب را متوجه نمیشود تا اینکه در نهایت...
احوالپرسی دیروز دکتر سیف و دیگر عزیزان همراه ایشان واقعا خوشحالم کرد. محبت با هیچ چیز قابل مقایسه نیست به خصوص وقتی عرضهكنندهاش رئیس كل بانك مركزی باشد. آن وقت میبینی حتی ذخایر ارزی و ریالی بانك مركزی در برابر محبت آقای رئیس ناچیز است. جلالپور در پایان میافزاید: آنچه تعریف کردم روی دیگری هم دارد. این روزها به فعالان اقتصادی پیشنهاد میکنم به دلیل پیچیده شدن روزافزون فرآیندهای بانکی، حتما از مشورت یک تکنسین مالی برخوردار شوند. پرداخت حقوق به یک تحلیلگر مالی آگاه به فرآیندهای بانکی قطعا هزینه کمتری از پرداخت بیش از 16 درصد سود اضافه به بانکها دارد.