کاهش آب دریای خزر در سال آبی گذشته

مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر از کاهش شدید آب این دریا در سال آبی 94 – 1393 خبر داد اما پیش‌بینی کرد این روند منفی تا دو سال دیگر متوقف خواهد شد. مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر که وابسته به وزارت نیرو است، در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد: «میانگین تراز آب دریای خزر در سال آبی(94-1393) برابر 89/ 26- متر است که نسبت به سال آبی قبل 22 سانتی‌متر و نسبت به دو سال قبل 30 سانتی‌متر کاهش نشان می‌دهد.»

بر خلاف سال تقویمی، سال آبی از مهر شروع می‌شود. از این رو، سال آبی 94 – 93 از مهرماه سال 93 تا پایان شهریور 1394 را در بر می‌گیرد. براساس اعلام مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر، کاهش 22 سانتی‌متری سطح آب در سال گذشته به منزله حدود 85 کیلومتر مکعب موازنه منفی در بیلان آبی دریای خزر است. براساس این گزارش «از سال آبی (75-74) که حداکثر تراز آب دریای خزر به ثبت رسیده، تاکنون نزدیک به 2/ 1 متر دریای خزر کاهش تراز آب داشته است.» با وجود این، مرکز یادشده تصریح کرده است: «به‌رغم کاهش تراز آب در طی سال‌های اخیر هم اکنون سطح آب دریای خزر نسبت به پایین‌ترین تراز آب آن طی 500 سال اخیر که در سال 1357 اتفاق افتاد، حدود 3/ 1 متر بالاتر قرار دارد.»

مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر، این نتایج را از بررسی و تحلیل داده‌های دریافتی خود از ایستگاه‌های ترازسنجی مستقر در سواحل جنوبی دریا به‌دست آورده است که در چهار نقطه آشوراده در استان گلستان، بندر امیرآباد و بندر نوشهر در استان مازندران و بندر انزلی در استان گیلان قرار دارند. این مرکز علل کاهش تراز آب دریا را در سال گذشته، ادامه تاثیر خشکسالی سال‌های قبل در حوضه آبریز خزر و کاهش بارش و در نتیجه کاهش آبدهی رودخانه‌های منتهی به دریای خزر و مهم‌ترین آنها رودخانه ولگا بیان کرده است. براساس این گزارش، دبی رودخانه ولگا که حدود 80 درصد آب دریای خزر را تامین می‌کند، در دوره پرآبی و در بهار سال 2015 میلادی برابر 5/ 65 کیلومترمکعب بود که 24 درصد از دوره مشابه سال قبل کمتر است و برابر 60 درصد دبی نرمال ولگا براساس میانگین (1990-1960) میلادی این رودخانه است. مرکز یادشده در عین حال به استناد گزارش کمیته هماهنگی آب و هواشناسی کشورهای حاشیه دریای خزر (CASPCOM) پیش‌بینی کرده است تغییرات تراز آب دریا از سال 2017 میلادی از حالت منفی به مثبت تغییر خواهد کرد. دریای خزر با 371 هزار کیلومتر مربع وسعت، سه میلیون و 626 هزار کیلومتر مربع حوضه آبریز و عمق میانگین 170 متر، پنج کشور را در ساحل خود دارد که ایران در جنوب، روسیه در شمال و شمال غرب، قزاقستان و ترکمنستان در شرق و جمهوری آذربایجان در غرب آن واقع شده‌اند.