دنياي اقتصاد: تازه‌ترين گزارش سازمان ملل در زمينه دولت الکترونيک نشان‌دهنده جايگاه ??? ايران در بين ??? کشور جهان است. اين جايگاه پنج رتبه پايين‌تر از سال ???? و سه رتبه کمتر از سال ???? است. اين گزارش نشان‌دهنده روند ثابت و نزولي شاخص‌هاي خدمات آنلاين و سرمايه انساني در کشور طي چهار سال اخير است. اين گزارش همچنين نمايانگر پيشرفت سريع کشورهاي در حال توسعه در استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي براي ارائه‌ خدمات دولت الکترونيک است؛ هر‌چند همچنان شکاف بزرگي بين کشورهاي پيشرو در اين عرصه و ديگر کشورها به چشم مي‌خورد. گزارش چهار سال اخير سازمان ملل نشان داد جايگاه پايين ايران در دولت الکترونيک رتبه ايران طي چهار سال اخير بين 100 تا 105 در ميان 193 کشور جهان بوده است دنياي اقتصاد: شاخص‌هاي دقيق مهم‌ترين ابزار براي شناخت صحيح از وضعيت موجود و ترسيم برنامه براي بهبود وضعيت آينده است. از همين رو دپارتمان اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد هر دوسال يک بار گزارشي را درباره دولت الکترونيکي منتشر مي‌کند که شايد تنها گزارشي است که وضعيت توسعه همه ??? کشور عضو اين سازمان را مورد تحليل قرار مي‌دهد. در تازه‌ترين گزارشي که به صورت کتاب تحت عنوان توسعه دولت الکترونيک در سال ???? توسط سازمان ملل متحد منتشر شده وضعيت توسعه دولت الکترونيکي و بسياري از شاخص‌هاي توسعه‌اي در عرصه آي‌تي در جهان مورد بررسي قرار گرفته است. در اين کتاب وضعيت توسعه دولت الکترونيک در ايران نيز منتشر شده که آمارها و شاخص‌هاي مربوط به آن توسط تيم نظام پايش شاخص‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات کشور در سازمان فناوري اطلاعات ايران تهيه شده است. بر اساس گزارش سازمان ملل در سال ???? همه کشورهاي عضو اين سازمان داراي وب‌سايت هستند، هرچند هنوز اکثريت آنها بر اساس استانداردهاي تعيين شده سازمان ملل در سطوح پايين يا مياني توسعه دولت الکترونيکي هستند. اين گزارش نشان مي‌دهد هنوز در بسياري از کشورها وب‌سايت‌هاي دولتي از ويژگي‌هاي اتصال امن برخوردارند و در عين حال به‌رغم رشد ضريب نفوذ موبايل استفاده چنداني از پتانسيل‌هاي پيامک در کاربردهاي دولت الکترونيک نمي‌شد. براساس اين گزارش اکثر کشورها در يک‌سوم انتهايي شاخص خدمات آنلاين قرار گرفته‌اند. نکته ديگر در اين گزارش نشان‌دهنده پيشرفت سريع کشورها در استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي براي ارائه خدمات الکترونيکي دولتي بوده است. اين گزارش همچنين نشان مي‌دهد حدود ?? کشور به ارائه برنامه‌هاي موبايل و پورتال‌هاي موبايل به منظور پشتيباني از برنامه‌هاي ريشه‌کني فقر، عدالت جنسيتي، مشارکت اجتماعي، مديريت بحران و حفاظت از محيط زيست پرداخته‌اند. پهناي باند گزارش سازمان ملل متحد همچنين بار ديگر اهميت زيرساخت‌هاي مخابراتي و توسعه پهناي باند را يادآور مي‌شود. تحقيقات نشان داده که هر ?? نمره افزايش در نفوذ پهناي باند براي کشورهايي با درآمد پايين و متوسط به طور ميانگين منجر به 38/1 درصد رشد اقتصادي مي‌شود. ?? سال قبل تنها به ازاي هر ??? نفر هشت تلفن همراه در کشورهاي در حال توسعه وجود داشت، در حالي که امروزه تقريبا ?? درصد افراد داراي تلفن همراه هستند که به اين ترتيب فرصتي براي ده‌ها ميليون نفر از افرادي که قبلا در حاشيه بودند براي مشارکت کامل در جامعه و تعامل با سايرين فراهم مي‌شود. به همين دليل شاخص پهناي باند هم از سال ???? به محاسبات زيرساختي مخابرات اضافه شده است. امسال همچنين شاخص سرمايه انساني (HCI) نيز دچار تحولاتي شده که نرخ باسوادي بزرگسالان، نرخ ثبت نام خالص، سال‌هاي مورد انتظار براي حضور در مدرسه و ميانگين سال‌هاي تحصيل را دربرمي‌گيرد. شاخص خدمات آنلاين (OSI) نيز از ديگر شاخص‌هايي است که در گزارش سازمان ملل به آن استناد شده است. براي دستيابي به اطلاعات اين بخش ?? محقق خبره به ارزيابي وب‌سايت ملي کشورها به زبان بومي پرداختند. شاخص مشارکت الکترونيک (EPI) نيز از ديگر شاخص‌هاي مورد بررسي در گزارش سازمان ملل متحد درباره وضعيت دولت الکترونيک در کشورها بوده است. فاصله کشورهاي پيشرو با بقيه جهان از ميان ??? کشور مورد بررسي تنها ?? کشور داراي شاخص توسعه الکترونيک بسيار بالا بوده‌اند که ?? درصد آنها مربوط به اروپا، ?? درصد متعلق به آسيا و ? درصد متعلق به آمريکا و 8 درصد نيز متعلق به اقيانوسيه بوده‌اند. در ميان اين کشورها کره جنوبي همچنان رتبه اول پيمايش سال ???? را به خود اختصاص داده و استراليا و سنگاپور در رتبه‌هاي بعدي جا گرفته‌اند. اين گزارش همچنين نشان‌دهنده اختلاف چشمگير متوسط شاخص ?? کشور پيشرو با ساير کشورها است. بر همين اساس در بسياري از کشورهاي پيشرو خدمات دولت الکترونيک به ميزان رو به رشدي از طريق ابزارهاي موبايل ارائه مي‌شود ضمن اينکه محدوديت‌هاي زيرساختي در حوزه ICT و سرمايه انساني بزرگ‌ترين چالش کشورهايي با شاخص پايين است. کشورهايي چون اتريش،‌بحرين، ژاپن، ايتاليا، اسپانيا، سوئد و آمريکا در جدول کشورهاي شاخص بالاي دولت الکترونيک (بالاي ?? درصد) قرار دارند و کشورهايي چون سومالي، زامبيا، نپال و افغانستان در رده‌بندي پايين ( زير ?? درصد ) قرار دارند. وضعيت پايين ايران ايران در مجموع کشورها در کنار بخش عمده کشورهاي جهان در رده‌بندي متوسط (بين ?? تا ?? درصد) قرار گرفته و رتبه کشورمان از بين ??? کشور ??? است. کشور ما همچنين به لحاظ شاخص توسعه الکترونيک در بين ?? کشور آسيايي رتبه ?? را دارد که در اين ميان شاخص سرمايه انساني ايران بالاتر از شاخص‌هاي ارائه خدمات آنلاين و زيرساخت‌هاي مخابراتي است. دراين گزارش همچنين ايران و هند دو کشور اولي هستند که در بين کشورهاي جنوب آسيا به ارائه خدمات آنلاين براي افراد محروم و آسيب‌پذير مي‌پردازند. گزارش سازمان ملل همچنين با پايش اطلاعات درآمدي ايران را در رده کشورهاي با درآمد بالاتر از متوسط جاي داده است. کشور ايران در زمينه شاخص خدمات آنلاين (OSI) با اندکي اختلاف کمتر از متوسط جهاني و کشورهاي آسيايي است. همچنين بر اساس اين گزارش شاخص زيرساخت اطلاعاتي ايران کمتر از متوسط جهاني و آسيا است. اما نگاهي به وضعيت شاخص‌هاي مربوط به سرمايه انساني ايران نشان مي‌دهد که اين شاخص در مقايسه با دو شاخص خدمات آنلاين و زيرساخت مخابراتي در وضعيت بهتري قرار دارد و تمامي زيرشاخص‌هاي سرمايه انساني ايران بالاتر از متوسط جهاني و کشورهاي آسيايي است. اين گزارش همچنين رتبه ايران را از نظر شاخص مشارکت الکترونيک (EPI) در رتبه ??? ارزيابي مي‌کند که پايين‌تر از متوسط جهاني و آسيا است. اين گزارش نشان مي‌دهد که در رابطه با دولت الکترونيک، ايران در جهان و آسيا جايگاه مناسبي ندارد و جايگاه کنوني حتي با اهداف کلان توسعه‌اي کشور ازجمله سند چشم‌انداز ?? ساله نيز در مغايرت است. دولت الکترونيک ايران در چهارسال گذشته اما اگر نگاهي مقايسه‌اي به آمارهاي مربوط به وضعيت دولت الکترونيک ايران در فاصله سال‌هاي ???? تا ???? بيندازيم تحليل دقيق‌تري از وضعيت دولت الکترونيک کشور مشاهده مي‌کنيم. اين مقايسه نشان مي‌دهد رتبه ايران از ??? در سال ???? به رتبه ??? در سال ???? و سپس ??? در سال ???? رسيده است. در واقع اين گزارش نشان مي‌دهد که در دوسال اخير شاخص توسعه دولت الکترونيک در ايران کاهش يافته است. امسال همچنين با حذف شاخص‌هاي کامپيوترهاي شخصي و تعداد اشتراک اينترنت ثابت شاخص پهناي باند به گزارش اضافه شده است که تحليل آنها نشان‌دهنده روند صعودي ايران در فاصله سال‌هاي ???? تا ???? بوده است. روند نزولي شاخص خدمات آنلاين و سرمايه انساني نيز از ديگر نتايج حاصل از اين مقايسه است. با توجه به روند توسعه دولت الکترونيک در چهارسال گذشته مشخص شده که ميزان رشد و تغييرات ايران در اين حوزه بسيار ناچيز بوده و رتبه تقريبا ثابت ايران تا حدي هم نزول کرده است. اين موضوع نشان مي‌دهد که ايران نه تنها با رشد چنداني در اين زمينه مواجه نبوده، بلکه سرعت رشد آن از ساير کشورها هم کندتر بوده است و در صورت ادامه اين روند رشد تا سال ???? و حتي در صورت بهبود ميزان شاخص‌ها احتمالا شاهد رشد قابل توجهي در گزارش دوره بعدي نخواهيم بود.,3