هم اکنون حدود 50 شرکت از بزرگ‌ترین شرکت‌های ایتالیایی در تهران حضور دارند. این شرکت‌ها در زمینه‌هایی همچون گردشگری، زیرساخت، تجارت، بانک و بیمه، لوازم‌خانگی، قطعات خودرو، نساجی و انرژی فعالیت دارند و قرار است با همتایان ایرانی خود به‌صورت جداگانه به بررسی چالش‌های حوزه‌های تخصصی‌شان بپردازند. ایتالیا پیش از تحریم‌ها شریک اول تجاری ایران در اروپا محسوب می‌شد. ارزیابی‌ها از استقبال فعالان اقتصادی این کشور درخصوص همکاری با ایران حاکی از آن است که این کشور اروپایی قصد دارد به جایگاه خود قبل از تحریم‌ها برگردد. بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که ایتالیا شریک اول تجاری ایران در اروپا در دوره پساتحریم خواهد بود. آن گونه که از اظهارات مقامات مسوول ایتالیایی بر می‌آید، تاکید این کشور بر عملیاتی کردن تفاهم‌نامه‌ها است. به‌گونه‌ای که سفیر ایتالیا نیز در این نشست اعلام کرد: ما می‌خواهیم از مرحله امضای یادداشت‌های تفاهم وارد نقشه راه شویم و این یادداشت تفاهم‌ها را عملیاتی کنیم.
بانک‌های اروپایی فرصت‌ها را از بین می‌برند
معاون وزیر امور خارجه در این اجلاس با بیان اینکه مبنای همکاری ما با کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا، سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال فناوری و چارچوب اقتصاد مقاومتی است گفت: بانک‌های اروپایی با مته به خشخاش گذاشتن در مورد لغو تحریم‌های ایران فرصت‌ها را از بین می‌برند. مجید تخت‌روانچی همچنین با اشاره به سابقه روابط سیاسی ایران و ایتالیا گفت: اکنون بیش از 200 سال است که با ایتالیا روابط سیاسی داریم و این کشور یکی از دوستان نزدیک ما در اروپا محسوب می‌شود که هیچ مشکلی برای گسترش روابط تجاری با ایتالیا نمی‌بینیم.
وی با اشاره به اینکه تا چند سال پیش روابط تجاری کشورمان با ایتالیا به 7 میلیارد دلار هم رسیده بود، خاطرنشان کرد: متاسفانه به دلیل تحریم‌ها این رقم کاهش یافت و اکنون با فضای رقابتی جدیدی که در ایران به‌وجود آمده شرکت‌های خارجی مایلند در حوزه‌های صنعتی، کشاورزی، حمل‌ونقل، مخابرات و عرصه‌های دیگر با ایران همکاری کنند. معاون وزیر امور خارجه ایران به این نکته اشاره کرد که با توجه به چارچوب‌های اقتصاد مقاومتی مایلیم که همکاری با کشورهای دیگر در قالب سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال فناوری باشد و علاوه بر آنکه بازارهای داخلی را مد نظر قرار می‌دهیم نگاهی هم به بازارهای کشورهای پیرامونمان داشته باشیم. تخت‌روانچی اظهار کرد: به‌رغم ناامنی‌های کشورهای اطراف ایران و مشکلاتی که تروریست‌ها در خارج از کشورمان ایجاد کرده‌اند اما ایران منطقه‌ای امن و با ثبات برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، مضاف بر آنکه دارای منابع غنی بوده و از نظر جغرافیایی موقعیت مناسبی دارد.
وی همچنین به این نکته اشاره کرد که دولت و مجلس نیز پس از پسابرجام سعی کرده‌اند قوانین مناسبی را با عنوان تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی در ایران ایجاد کنند، چرا که ما قوانین خوبی در این زمینه داریم و اکنون نیز قانون مبارزه با پولشویی در مجلس به تصویب رسید که به تایید شورای نگهبان هم رسیده است. همچنین بحث معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران و ایجاد شرایط مفید در این زمینه وجود دارد. به گفته این مسوول در وزارت امور خارجه، ایران می‌تواند هاب اقتصادی منطقه باشد که علاوه بر بازار داخل بازار کشورهای اطراف را نیز هدف قرار دهد. وی خطاب به طرف ایتالیایی و دیگر کشورهای اروپایی گفت: همکاری‌های مالی از دیگر موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که همکاری‌های بانکی نقش مهمی را در این میان ایفا می‌کند و بانک‌های اروپایی باید توجه داشته باشند که بیش از حد «مته به خشخاش گذاشتن» سبب از بین رفتن فرصت‌ها می‌شود، چرا که برخی از بانک‌ها از وضعیت لغو تحریم‌ها و مبادلات بانکی با ایران چشم‌انداز درستی ندارند.
وی همچنین در این نشست در پاسخ به اینکه چرا تاکنون آن‌طور که انتظار می‌رفت، اجرای برجام میسر نشده است، عنوان کرد: تحریم‌ها روی کاغذ برداشته شده است اما در عمل آن‌طور که انتظار می‌‌رود اجرای برجام موفقیت‌آمیز نبوده است. وی در بیان دلیل این امر گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل عدم اجرای موفقیت‌آمیز برجام، عملکرد دولت آمریکا است که با عمل نکردن به وظایف خود، مانع از پیشرفت در اجرای برجام شده است. از سوی دیگر محافظه‌کاری بانک‌های اروپایی در همکاری با ایران است که خوشبختانه در چند هفته اخیر توانسته‌ایم تحولاتی را در این خصوص صورت دهیم.
بازگشت ایران به اقتصادجهانی
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران نیز در این همایش گفت: توافق هسته‌ای و برجام شرایطی فراهم کرد تا اقتصاد ایران پس از تحمل یک دوره طولانی دوری از نظام بین‌المللی، بازهم به دل اقتصاد جهانی بازگردد و این حضور می‌تواند برای تمام کشورهای طرف همکاری ایران سودمند باشد. مسعود خوانساری افزود: اقتصاد ایران به‌دلیل برخورداری از زیرساخت مناسب و همچنین امنیت کامل در منطقه ناامن خاورمیانه می‌تواند شریکی توانمند برای ایتالیا در منطقه به شمار آید. وی افزود: مزیت‌هایی مانند کریدور شمال به جنوب و اتصال کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به شمال دریای خزر، راه‌آهن شمال به جنوب و همچنین جاده‌های مناسب همگی در خدمت گسترش هر چه بیشتر روابط اقتصادی میان دو کشور قرار دارد. خوانساری افزود: سرمایه‌گذاری در ایران به معنای دسترسی صنایع و کالاهای ایتالیا به بازاری به وسعت 400 میلیون نفر است که به‌طور حتم چنین مزیتی برای اقتصاد ایتالیا نیز دارای اهمیت است و توجیه اقتصادی دارد.
به گفته رئیس اتاق تهران، ایتالیا به‌عنوان یکی از چهار قدرت برتر اتحادیه اروپا و یکی از اعضای مهم گروه G8، از نظر اقتصادی و صنعتی جایگاهی برجسته در سطح منطقه و دنیا دارد و این جایگاه موجب شده است این کشور در زمره مهم‌ترین شرکای تجاری ایران در اتحادیه اروپا قرار گیرد. وی افزود: از بدو برقراری مناسبات دیپلماتیک بین دو کشور تا کنون، موافقت‌نامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم همکاری متعددی در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، گردشگری، فرهنگی، هنری، دانشگاهی و مبارزه با جرائم سازمان‌یافته و مواد مخدر بین دو کشور امضا شده و در حال اجراست. در دوران پساتحریم و در سفر رئیس‌جمهوری ایران به ایتالیا و سفر نخست‌وزیر ایتالیا به ایران، این همکاری‌ها ادامه پیدا کرد و شش قرارداد در زمینه‌های نفت و گاز، خودرو، لکوموتیو، برق، فولاد، پالایشگاه و فرودگاه به ارزش حدود 20 میلیارد یورو و 12 سند و تفاهم‌نامه همکاری با موضوعات مختلف بین شرکت‌های دو طرف امضا شد.
وی ادامه داد: باوجود اینکه در پایان سال 2010 میلادی ایتالیا به نخستین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپا بدل شد، در دوران اعمال تحریم‌های اقتصادی، ایتالیا نیز مراودات تجاری خود را با ایران به یک پنجم کاهش داد و حجم مبادلات تجاری دو کشور در 5 سال گذشته از 2 میلیارد دلار در سال تجاوز نکرد. این در حالی است که تنها در سال 2011 میلادی دو کشور بیش از 7 میلیارد دلار با یکدیگر داد و ستد داشتند. خوانساری تصریح کرد: مقایسه حجم مبادلات تجاری ایران و ایتالیا با حجم 870 میلیارد دلاری مبادلات ایتالیا با جهان در سال 2015 نشانگر آن است که سهم ایران از مجموع تجارت ایتالیا صرفا رقمی حدود یک درصد است که ایران را بین کشورهای شریک تجاری ایتالیا در سال 2015، به‌عنوان واردکننده از ایتالیا، در رتبه پنجاه و دوم و به‌عنوان صادر‌کننده به ایتالیا در رتبه شصت و هشتم قرار داده است.
رئیس اتاق تهران تصریح کرد: به واسطه حضور طولانی مدت ایتالیایی‌ها در ایران، ساختار برخی از صنایع ما با تکنولوژی ساخت ایتالیا عجین شده است که از آن جمله می‌توان به صنایع نفت و پتروشیمی، فولاد، چرم و نساجی اشاره کرد. از یکسو ظرفیت‌های فراوان موجود برای توسعه روابط دو کشور و ارتقای سطح آن از تجارت به سرمایه‌گذاری و از منظر دیگر اولویت همکاری با کشورهایی که سابقه تکنولوژیک آنها در اذهان ایرانیان از جایگاهی شایسته برخوردار است، موجب می‌شود در فضای رقابتی پسابرجام، ادامه همکاری با صنایع کشور ایتالیا از اولویت ویژه نزد صاحبان صنایع ایران برخوردار باشد.
خوانساری اظهار امیدواری کرد با برقراری ارتباطات بانکی در شکل‌های متفاوت مانند تاسیس دفتر نمایندگی مستقل و همچنین خرید سهام بانک‌های ایرانی، حجم مبادلات بین دو کشور در سال جاری و سال‌های پس از آن به سیر صعودی خود ادامه دهد و به میزان قابل قبولی برسد. این فعال اقتصادی گفت: پس از لغو تحریم‌ها علیه ایران، چند بانک ایرانی همکاری خود را با بانک مونته پاسکی دی سینا در قالب گشایش حساب آغاز و مبادرت به دریافت خدمات ضمانت‌نامه و اعتبار اسنادی کرده است. ما از بانک‌های بزرگ ایتالیایی انتظار داریم اقدام‌های مثبت انجام شده در زمینه همکاری‌های بانکی را سرعت ببخشند و موضوعات را در جلسات مستمر با همتایان ایرانی خود به‌طور جدی دنبال کنند.
خوانساری نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا نتیجه لازم را از رفت‌وآمد هیات‌های خارجی کسب کرده‌اید یا خیر، گفت: با توجه به استقبال کشورهای خارجی از همکاری با ایران، هنوز به نتیجه مورد نظر دست نیافته‌ایم. اما نمی‌توان انتظار داشت که سرمایه‌گذاری به این سرعت در ایران صورت بگیرد. مائورو کونچاتوری، سفیر ایتالیا در اجلاس مشترک روز گذشته گفت: ایتالیا در دوره پسابرجام نسبت به سایر کشورها پیشتاز بوده است. سفر رئیس‌جمهوری ایران به ایتالیا نیز حاکی از آن است که دو طرف خواهان برقراری رابطه هستند. وی افزود: تاکنون 4 وزیر ایتالیایی به همراه هیات‌های مختلف در ایران حضور یافتند و در جریان این آمد و رفت‌ها تفاهم‌نامه‌هایی نیز به امضا رسیده است. اما ما قصد داریم از مرحله امضای یادداشت‌های تفاهم، وارد تدوین نقشه راه برای عملیاتی کردن این یادداشت‌ها شویم.
ایران فرصتی ایده‌آل
والریو دمولی مدیرعامل گروه Ambrosetti ایتالیا در نشست خبری اجلاس اقتصادی ایران و ایتالیا که پیش از مراسم افتتاحیه برگزار شد، به شروع فعالیت‌های این گروه بین‌المللی از سال 2000 میلادی اشاره کرد و گفت: این گروه بین‌المللی در زمینه امکان‌سنجی ورود و حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بازارهای هدف تلاش می‌کند و تاکنون نیز موفق شده است که در بسیاری از کشورهای جهان و نقاط سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر همایش و گردهمایی‌های بزرگ برگزار کند. وی با اشاره به همکاری این موسسه با اتاق تهران برای شناساندن ظرفیت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی ایران و ایتالیا افزود: از فرصت پیش آمده در این همکاری برای تقویت مناسبات اقتصادی دو طرف استفاده خواهیم کرد. دمولی با اعلام اینکه در حال حاضر حدود ۴۰۰ هزار بنگاه کوچک و متوسط در ایتالیا فعال هستند افزود: بخش عمده‌ای از این شرکت‌ها و موسسات اقتصادی آماده هستند تا تکنولوژی و نوآوری‌های خود را به ایران بیاورند. همچنین در این نشست خبری عضو هیات‌مدیره گروه Ambrosetti ایتالیا گفت: همکاری این موسسه با اتاق تهران در راستای خلق اعتماد لازم میان رهبران کسب وکار دو کشور است. وی با بیان اینکه ایران یک فرصت ایده‌آل برای شرکت‌های ایتالیایی است افزود: ایران کشوری مهم در منطقه خاورمیانه است، از این رو بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران ایتالیایی علاقه‌مند هستند که با ایران همکاری‌های بلندمدت خود را توسعه دهند و گروه Ambrosetti نیز به دنبال آن است که از طریق برگزاری سمینارهای مختلف در ایران و ایتالیا رهبران و صاحبان کسب وکار هر دو کشور را به یکدیگر معرفی و آنها را برای ایجاد همکاری‌های اقتصادی مشترک تشویق و ترغیب کند. در این جلسه خبری محمدرضا بختیاری معاون امور بین‌الملل اتاق تهران نیز با بیان اینکه پس از امضای توافق‌نامه هسته‌ای گروه‌های اقتصادی بسیاری برای انجام مذاکرات و بررسی‌های اقتصادی به ایران آمده‌اند گفت: اتاق تهران به‌عنوان یکی از نهادهای تاثیرگذار اقتصادی و تجاری در ایران از مدت‌ها پیش مذاکرات خود را با موسسه Ambrosetti ایتالیا آغاز کرد و باید گفت که این موسسه بین‌المللی دارای ارتباطات گسترده با سران سیاسی و اقتصادی کشورها و نیز بنگاه‌ها و هلدینگ‌های بزرگ جهانی است و می‌تواند پل ارتباطی مناسبی میان شرکت‌های ایرانی و ایتالیایی باشد.
همچنین فریال مستوفی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و رئیس مرکز سرمایه‌گذاری خارجی این اتاق طی سخنانی یکی از اهداف اصلی برپایی اجلاس اقتصادی ایران و ایتالیا را بررسی و تعیین سیاست‌گذاری‌های تجاری و اقتصادی میان دو کشور عنوان کرد و گفت: این اجلاس قرار است به‌طور مرتب هر سال در ایران و ایتالیا برگزار شود. وی از امضای تفاهم‌نامه همکاری میان مرکز سرمایه‌گذاری خارجی اتاق تهران و موسسه Ambrosetti ایتالیا در پایان این اجلاس خبر داد و افزود: مرکز سرمایه‌گذاری خارجی اتاق تهران به منظور شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و اطلاع‌رسانی برای مشارکت سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایجاد شده و علاوه بر این استفاده ازمشاوران و حقوقدانان بین‌المللی و همین‌طور شرکت‌های حسابرسی بین‌المللی برای تقویت و استانداردسازی بخش خصوصی ایران از دیگر خدمات این مرکز است.